เทคนิคการขุดล้อมต้นไม้

ต้นไม้ขนาดใหญ่ต้องอาศัยระยะเวลาในการเจริญเติบโต สะสมเนื้อไม้ สร้างรูปร่าง เพื่อแสดงออกถึงลักษณะของต้นไม้ใหญ่ ซึ่งมีความแตกต่างไปจากกล้าไม้ คือ

ประการแรก ต้นไม้ใหญ่มีรูปทรงที่ถาวร กิ่งก้านใบ และการออกดอกผล ล้วนแล้วแต่เป็นลักษณะเฉพาะของต้นไม้นั้นๆ

ประการที่สอง ลักษณะการเจริญเติบโตโดยเฉพาะระบบราก การแตกกิ่งก้าน และใบอ่อนที่ทำให้ต้นไม้ฟื้นตัวจากการกระทบกระเทือนในการขุด ตัด และย้ายปลูกได้ช้ากว่า ต้นไม้ที่มีอายุน้อย ข้อนี้เป็นข้อจำกัดอันสำคัญยิ่ง การขุดล้อมย้ายปลูกต้นไม้ใหญ่ จึงต้องทำความระมัดระวังเป็นพิเศษต้องใช้เทคนิคและความชำนาญโดยเฉพาะ

กลุ่มที่ 1 ไม้ยืนต้นทุกชนิด

การขุดย้ายต้นไม้ในกลุ่มนี้ จะต้องมีเวลาขุดล้อมและตัดราก การเย็บตุ้มด้วยตาข่ายหรือกระสอบป่าน ต้องคำนึงถึงจำนวนรากที่ถูกตัดทิ้ง คงไว้ 20-30% (เพราะต้นไม้ยังต้องใช้รากทีเหลือเพื่อเลี้ยงต้นไม้ไม่ให้ตาย) การตัดแต่งฟอร์มควรตัดทิ้งประมาณ 60% ของทรงพุ่มเดิม ใช้เวลาอย่างน้อย 30 วันในการแตกราก
ดังนั้นในทางเทคนิคจะมีการราดฮอร์โมนเร่งราก ผสมน้ำราดโคนตุ้ม เพื่อเร่งการเจริญของรากใหม่ จำเป็นต้องทำไม้ค้ำยันต้นไม้ในช่วงระยะเวลาพัก เพื่อไม่ให้ต้นไม้ล้มเสียหายเมื่อลมพัดแรงๆ เวลาผ่านไป 1 เดือน ให้สังเกตรากที่เจริญรอบตุ้ม แสดงว่าพร้อมจะถูกย้ายนำไปปลูกในที่ใหม่ได้แล้ว ควรระวังไม่ให้ตุ้มแตก เพราะจะทำให้ชะงักการเจริญเติบโต
โดยหลังจากนั้นยังต้องทำการค้ำยันต้นไม้เสมอเพื่อความแข็งแรง รวมทั้งราดฮอร์โมนเร่งรากอีกครั้ง หลังจากนั้นดูแลต่อประมาณ 1 เดือน จะเห็นต้นไม้แตกใบอ่อนมาใหม่ แสดงว่าต้นไม้รอดตายแล้ว

กลุ่มที่ 2 ไม้ตระกูลปาล์ม

ไม้ตระกูลปาล์มเกือบทุกชนิดสามารถขุดดิบและย้ายปลูกได้ทันที จำเป็นต้องขุดล้อมตัดรากไว้ 30-40% เหมือนการขุดล้อมไม้ยืนต้น แต่หากจำเป็นต้องย้ายเร่งด่วน ก็สามารถขุดตุ้มใหญ่กว่าเดิม 20-30% ก็จะช่วยลดความเสี่ยงที่ต้นปาล์มจะตายได้ สิ่งสำคัญคือ การให้ฮอร์โมนเร่งราก ต้องราดที่โคนทุก 15 วัน เพื่อเร่งรากใหม่ให้งอกเร็วขึ้น เมื่อต้นปาล์มแทงยอดใหม่ นั่นก็แสดงว่าต้นปาล์มนั้นรอดตาย
ข้อแนะนำคือ ควรใช้ฮอร์โมนเร่งรากราดโคนต้นทุกครั้ง เพื่อเร่งรากใหม่ให้แข็งแรง เพียงเท่านี้การย้ายต้นไม้ก็ไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป
———————————————-
เครดิต : คณิศร สุนทราภา หนังสือ สวนและต้นไม้ ประจำปี 2555 โดยสำนักงานสวนสาธารณะ สำนักสิ่งแวดล้อม